Przygotowanie ogrodu na zimę to kluczowy element ogrodnictwa, który zapewnia zdrowotność roślin i ich powrót do życia wiosną. Zima stanowi wyzwanie dla każdego ogrodu – mróz, śnieg, wiatr i wilgoć mogą znacznie uszkodzić rośliny, jeśli nie będą odpowiednio przygotowane. Poniżej znajdziesz kompleksowy poradnik, jak zadbać o ogród w sezonie zimowym.
Analiza i wzbogacenie gleby
Jesień to idealny czas na zbadanie i wzbogacenie gleby. Przeprowadź test gleby, aby określić jej pH i zawartość składników odżywczych. Jeśli gleba wymaga wzbogacenia, dodaj kompost, humus lub nawóz naturalny. Te materiały będą się rozkładać przez zimę, ulepszając strukturę gleby na wiosnę.
Dodaj warstwę kompostu lub ściółki (5-10 cm) wokół korzeni roślin wieloletnich. To poskutkuje kilkoma celami: izoluje korzenie przed mrozem, zmniejsza erozję gleby, utrzymuje wilgotność i dostarcza składników odżywczych w miarę rozkładu. Unikaj stawiania ściółki bezpośrednio na pni roślin – zostaw margines 5-10 cm od pni, aby zapobiec zgniliźnie.
Usuwanie liści i resztek
Zbierz opadłe liście z trawnika i rabat. Liście mogą tłumic młode rośliny i tworzyć warunki do rozwoju chorób. Jednak nie wyrzucaj wszystkich liści – część możesz wstawić do pojemnika na kompost. Liście są doskonałym materiałem kompostowym i będą się rozkładać przez zimę.
Posprzątaj resztki roślin jednorocznych (kwiatów, warzyw), które już uschły. Jednak rośliny wieloletnie i trawy ozdobne pozostaw – ich suche części będą chronić korzenie przed mrozem i wyglądać elegancko w ogrodzie zimowym.
Rośliny wrażliwe na mróz
Rośliny, które nie są całkowicie mrozoodporne (takie jak fuksje, fugia, begonie, pelargonie), powinny być przeniesione do domu lub przechowywane w chłodnym, chronionym miejscu. Jeśli masz rośliny ozdobne w doniczkach, które nie są mrozoodporne, przenieś je do piwnicy, garażu lub szklarni.
Jeśli masz młode rośliny lub rośliny uprawiane z sadzonek, zabezpiecz je specjalnym materiałem do okrywania (agrowłóknina, mata szmatkowa) lub czapkami na rośliny. Te materiały izolują rośliny przed mrozem, wiatrami i opadami, jednocześnie pozwalając na przepływ powietrza i światła.
Drewniaste rośliny i krzewy
Drewniaste rośliny, takie jak róże, hortensje i mirty, mogą wymagać dodatkowej ochrony w bardzo mroźnych regionach. Uwinięcie bazy rośliny (do wysokości 30-40 cm) materiałem do okrywania zapobiega pęknięciu pni od ekspansji i kurczenia się gleby.
Rośliny iglaste mogą być zagrożone „spaleniem zimowym” (brązowieniem liści) spowodowanym odparowaniem wody z liści w zimnym słońcu. Spryskaj rośliny iglaste wodą w późnym jesiennym wieczorem, aby zmniejszyć ryzyko.
System nawadniający
Przed pierwszym mrozem, opróżnij wszystkie węże ogrodowe, rurki do nawadniającego i systemy zraszające. Woda zatrzymana w rurach może zamarznąć i rozerwać je. Odłącz węże, rozłóż je, aby wysychały, i przechowuj w suchym miejscu.
Jeśli masz zainstalowany system nawadniający, spuść wodę ze wszystkich linii i zamknij zawory. W niektórych regionach może być konieczne zdmuchiwanie powietrza przez system, aby usunąć pozostałą wodę.
Fontanny i zbiorniki wodne
Jeśli masz fontannę lub zbiornik wodny, wyłącz ją przed mrozem. Fontanną może zamarzać, a lód może ją uszkodzić. Jeśli zbiornik ma ryby, zainstaluj grzejnik do zbiornika lub aerator, aby utrzymać otwór w lodzie – to pozwoli gazom na ucieczkę i zmniejszy ryzyko otrucia rybek dwutlenkiem węgla.
Koszenie ostatnie
Ostatnie koszenie powinno być wykonane pod koniec października lub na początku listopada, zanim śnieg lub mróz stanie się permanentny. Trawa powinna być skoszona do wysokości 2-3 cm – nie za krótko, aby mogła chronić korzenie. Jeśli zbiór liści jest obfity, możesz mówić trawnik z liśćmi – mulczuje to trawę i dodaje składników odżywczych.
Nawożenie jesienna
Zastosuj nawóz jesienny o wysokiej zawartości potasu i fosforu, ale niskiej zawartości azotu. Taki nawóz wzmacnia system korzeniowy i przygotowuje trawę do zimy. Unikaj nawozów bogatych w azot – mogą oni stymulować młody wzrost, który będzie wrażliwy na mróz.
Rośliny wieloletnie
Rośliny wieloletnie, takie jak astry, fuksje, salvie i inne, powinny być podcięte po zamarknieniu (zwykle w listopadzie). Jednak niektóre rośliny, takie jak różne trawy ozdobne, powinny być pozostawione – ich suche części chronią korzenie i wyglądają dekoracyjnie.
Dla roślin, które są bardziej wrażliwe na mróz, zastosuj ochronę z ściółki mulczowej (5-10 cm) wokół podstawy rośliny.
Cebulki przedwiosenne
Jesień to idealny czas na sadzenie cebulek przedwiosennych (krokusów, tulipanów, narcyzów, hiacyntów). Sadzenie powinno być wykonane przed pierwszym mrozem, gdy gleba jest jeszcze podatna. Cebulki wymagają okresu zimna (stratyfikacji), aby kwitnąć wiosną.
Sadzenie cebulek:
-
Przygotuj stanowisko z dobrze drenowaną glebą
-
Sadzenie żarówki na głębokość równą trzem ich wysokościach
-
Obsypuję je glebą i delikatnie podlewam
-
Nie nawóź przed zimą – żarówka ma już wszystkie składniki odżywcze
Czyszczenie i konserwacja
Ścieżki i patia mogą być zagrożone poślizgiem w zimie. Usunięcie liści i zamiatanie zapobiega akumulacji mchu i poślizgu. Jeśli masz brukowaną ścieżkę, sprawdź, czy wszystkie kamienie są stabilne – mróz może powodować ekspansję i kurczenie się gleby, prowadząc do przesunięcia kamieni.
Jeśli używasz soli do rozpuszczania lodu na ścieżkach, zastosuj ją ostrożnie – nadmiar soli może uszkodzić rośliny i skazić glebę. Rozważ używanie pisku, żwiru lub produktów respectos do rozpuszczania lodu (zawierających acetat potasu zamiast soli).
Przygotowanie elementów twardych ogrodu
Meble ogrodowe i przyrządy
Przed zimą posprzątaj i przechowaj meble ogrodowe, donice i przyrządy. Meble drewniane i metalowe mogą być uszkodzane przez wilgoć i mróz. Przechowuj je w suchym miejscu, takim jak garaż, piwnica czy zadaszony ganek.
Donice, które zostawiasz na dworze, powinny być opróżnione z gleby lub przysłane do góry dnem – zbierająca się woda może zamarznąć i pęknąć donicę, szczególnie donice ceramiczne.
Pergole, huśtawki i konstrukcje
Sprawdzić powyciągane śruby i złącza. Mróz i wilgoć mogą doprowadzić do korozji metalu. Jeśli masz drewniane struktury, zastosuj ochronne lakiery lub oleje, aby chronić je przed wilgocią.
Przygotowanie zbiornika
Jeśli masz staw, zmniejsz głębokość wody, aby umożliwić roztaczanie się lodu bez uszkodzenia ścian. Usunięcie liści z powierzchni, zanim zamarznąć, zmniejszy rozpuszczalny tlen w wodzie (rozkład liści zużywa tlen).
Zainstaluj aerator lub grzejnik do zbiornika przed całkowitym zamarznięciem – to utrzyma otwór w lodzie i zapobiega zatruciu rybek.
Konserwacja i przechowywanie
Przed przechowaniem na zimę, posprzątaj wszystkie narzędzia ogrodowe. Usunięcie resztek gleby i rostu zapobiega zardzewieniu. Ostre narzędzia (sekatury, piły) powinny być naostrzone – będą gotowe do użycia wiosną.
Przechowuj narzędzia w suchym, chronionym miejscu. Drewniane uchwyty mogą być osmarowane lekkim olejem, aby zapobiec pęknięciom.
Ostatnie sprzątanie
Pod koniec listopada przeprowadź ostateczne sprzątanie ogrodu. Usuń pozostałe liście, upewnij się, że wszystkie donice są przechowywane, a wszystkie systemy nawadniające zostały opróżnione. To ostatnie sprzątanie przygotuje ogród do pierwszych mrozów.
Przygotowanie do wiosny
Możesz już teraz zaplanować wiosenną część ogrodu. Określ, które rośliny chcesz zmienić, jakie nowe elementy chcesz dodać, czy jest potrzebne przebudowanie rabat. Ten czas planowania pozwoli ci się przygotować do wiosny.
Ochrona w przypadku ekstremalnych warunków
W przypadku przewidywania bardzo niskich temperatur lub obfitych opadów śniegu, możesz zastosować dodatkowe środki ochronne: arkuszami materiałów do okrywania roślin wrażliwych, ustawianiem siatek śniegowych wokół młodych drzew (aby zapobiec łamaniu gałęzi od ciężaru śniegu), lub tymczasowym budowaniem osłon z drewna.
Przygotowanie ogrodu na zimę to proces, który zajmuje kilka tygodni, ale zapewnia zdrowotność i piękno ogrodu przez cały rok. Najważniejsze kroki to: czyszczenie ogrodu z liści i resztek roślin, ochrona wrażliwych roślin, przygotowanie gruntu, sadzenie żarówek przedwiosennych, ochrona trawnika i sprzętu. Każdy ogród jest inny – dostosuj te wskazówki do swoich warunków klimatycznych i rodzaju uprawy. Ogród dobrze przygotowany do zimy będzie pięknie kwitł wiosną i latem.
