Wspinaczka to sport od lat cieszący się popularnością, choć w ostatnim czasie zyskuje szczególnie wielu zwolenników. Nic w tym dziwnego, bowiem uprawianie tej dyscypliny niesie ze sobą wiele korzyści. Oprócz wzmocnienia naszej formy, poprawy kondycji fizycznej oraz psychicznej pozwala pokonać własne słabości. Przede wszystkim wspinaczka to doskonały sposób na spędzanie wolnego czasu, niezależnie od pory roku. Dziś podpowiadamy, jak rozpocząć przygodę ze wspinaczką i tym samym odkryć w sobie nową pasję.
Od czego zacząć?
Obecnie wspinaczka jest sportem dostępnym niemal dla każdego. Jednak zanim zaczniemy naukę, należy odpowiednio przygotować swoje ciało oraz umysł, aby uniknąć kontuzji oraz nie zniechęcić się po pierwszych niepowodzeniach na ściance.
Zaczynamy!
Wybór miejsca do nauki oraz instruktora
Na początek zorientujmy się, czy w naszej okolicy funkcjonują sztuczne ścianki czy hale wspinaczkowe. Tego typu obiekty przystosowane są do uprawiania sportu na różnych poziomach zaawansowania, toteż początkujący z pewnością będą mieli odpowiednie warunki do nauki.
Jeśli nigdy wcześniej nie mieliśmy doświadczenia ze wspinaczką, lepiej nie próbujmy tego sportu na własną rękę. Zdecydujmy się na profesjonalnego instruktora, który odpowiednio nas przygotuje oraz poprowadzi przez wszystkie etapy nauki, dbając nie tylko o prawidłową technikę, ale i o nasze bezpieczeństwo.
Z reguły w tego typu ośrodkach wspinaczkowych mamy możliwość wykupienia lekcji u doświadczonego instruktora lub, na późniejszym etapie nauki, zapisania się na kurs wspinaczkowy.
Przed postawieniem pierwszych kroków na ściance instruktor udzieli nam profesjonalnego instruktażu, w trakcie którego dowiemy się, jak prawidłowo zakładać uprząż, w jaki sposób używać systemu asekuracji, a także udzieli praktycznych porad dotyczących techniki wspinania.
Gdzie się wspinać
Wybór miejsca do wspinania uzależniony jest zarówno od naszego doświadczenia, oczekiwań, jak i warunków pogodowych.
Sztuczna ścianka wspinaczkowa to miejsce doskonałe do nauki dla początkujących, treningów oraz wówczas, gdy warunki atmosferyczne nie pozwalają nam na wspinaczkę w plenerze.
Skałki są przeznaczone właściwie dla każdego, kto poznał w praktyce techniki wspinaczkowe, a więc ma odpowiednie przygotowanie do uprawiania tego sportu. Przy ładnej pogodzie wspinaczkę skałkową można uprawiać przez większość roku.
Z kolei wspinaczka wielkościanowa, jak i wysokościowa (himalaizm) to sport niebezpieczny, dlatego przeznaczony jest dla osób z dużym doświadczeniem oraz świetną sprawnością fizyczną oraz psychiczną.
Sprawność fizyczna
Uprawianie wspinaczki wiąże się z angażowaniem wielu partii mięśni, jednak na etapie nauki praktycznie każda, przeciętnie wysportowana osoba powinna sobie poradzić. To właśnie w trakcie treningu wspinaczkowego wzmacniają się nasze mięśnie, dlatego im częściej będziemy trenować, tym szybciej uzyskamy odpowiednią formę i tym samym zwiększymy komfort w trakcie uprawiania sportu.
Przed wejściem na ściankę ważna jest rozgrzewka, która nie tylko poprawia krążenie, ale również lub przede wszystkim, zwiększa wydolność mięśniową. Warto zatem poprosić instruktora o pokazanie serii ćwiczeń na rozgrzewkę, które powinny wejść nam w nawyk przed każdym wejściem na ściankę.
Sprzęt
Do uprawiania wspinaczki potrzebny nam będzie odpowiedni sprzęt oraz odzież, które zapewnią nam bezpieczeństwo oraz komfort w trakcie uprawiania sportu.
Strój wspinaczkowy
Odzież wspinaczkową można podzielić na kilka elementów, które stanowią swego rodzaju warstwy o określonych funkcjach:
Pierwsza warstwa wewnętrzna odzieży – bielizna
Najbliższa skórze wewnętrzna warstwa odzieży. Jest ona niezwykle ważna, gdyż nieodpowiednio dobrana wpłynie negatywnie na działanie wszystkich pozostałych warstw odzieży. Bielizna musi dość dobrze przylegać do ciała, na tyle, aby jednak nie ograniczała naszych ruchów, a jej ściągacze nie mogą zbytnio uciskać zaburzając krążenie krwi.
Górna część bielizny, czyli bluza powinna być na tyle długa, aby zakrywała plecy oraz nerki, ale również nie powodowała rolowania się materiału w trakcie ruchu.
Doskonałym rozwiązaniem jest wybór bielizny bezszwowej, która nie powoduje ucisku zaburzającego krążenie, a także daje dużą swobodę ruchu.
W sezonie letnim warto wyposażyć się w koszulkę z krótkim rękawem, na jesień i zimę – z długim.
Wybierając warstwę dolną, czyli kalesony, kierujemy się tymi samymi zasadami, co w przypadku góry, czyli powinny one dobrze przylegać do ciała i nie krępować ruchów.
Druga warstwa wewnętrzna odzieży
Funkcją tej warstwy odzieży jest docieplenie – odzież ta ma za zadanie zadbać o odpowiednie ciepło naszego ciała. Jeśli chodzi o górną warstwę to tego typu bluza, wykonana z elastycznego materiału (powerstrech), zazwyczaj zapinana jest na zamek, może posiadać kaptur, jednak nie jest to koniecznością. Natomiast dolna warstwa, czyli kalesony, mogą być zakładane na warstwę termoaktywną (bieliznę), jednak również mogą być noszone samodzielnie.
Odzież ocieplająca niezbędna jest w sezonie jesienno-zimowym, jednak może się przydać również w cieplejszych porach roku, gdyż doskonale ochroni nas przed chłodem w wysokich górach, nawet w lecie.
Trzecia warstwa zewnętrzna odzieży
Jej zadaniem jest transport wilgoci na zewnątrz oraz ochrona przed warunkami atmosferycznymi w postaci wiatru oraz opadów. Funkcję tę pełnią kurtki wykonane ze specjalnych materiałów o odpowiednich parametrach oddychalności i wodoodporności.( od 2000 – najsłabsza po 15 000 – największa).
Alternatywą dla tradycyjnych kurtek trzeciej warstwy jest odzież typu softshell, pełniąca zarazem funkcję drugiej, jak i trzeciej warstwy.
Odzież typu softshell, zarówno w części górnej, jak i dolnej, dodatkowo dzieli się na membranową oraz bezmembranową.
Softshell membranowy – jego główną funkcją jest wodoszczelność
Softshell bezmembranowy – jego najwazniejsze cechy to wiatroszczelność oraz szybkoschnięcie.
Istnieje również odzież typu hardshell, która przeznaczona jest do użytku w trudnych warunkach atmosferycznych (przy śniegu, lodzie etc.). Charakteryzuje się wysokim poziomem nieprzemakalności, wiatroszczelności, a przy tym jest odzieżą oddychającą. Tego typu kurtki powinny mieć długi tył, zakrywający plecy oraz nerki, długie rękawy, obszerny kaptur umożliwiający nałożenie na kask oraz wysoki kołnierz. Natomiast spodnie typu harsshell powinny być tak skonstruowane, aby w wygodny sposób można było je zdjąć w dowolnym momencie. Zazwyczaj stosuje się w tym celu zamki po bokach nogawek na całej ich długości. Dzięki temu nie ma potrzeby odpinania uprzęży, gdy chcemy pozbyć się spodni.
Buty wspinaczkowe
Buty to niezwykle ważny element wyposażenia wspinaczkowego. Mają one za zadanie zagwarantować nam optymalną pracę nóg. Guma na podeszwie powinna zapewnić nam odpowiednie tarcie oraz uniemożliwiać ześlizgiwanie się ze stopni. Równie istotny jest profil buta zapewniający odpowiednie ułożenie stopy w trakcie uprawiania wspinaczki. Warto również zwrócić uwagę na ścieralność gumy na podeszwie. Im wolniejsza, tym lepiej.
Sprzęt spinaczkowy
Sprzęt do wspinaczki to właściwie klucz do bezpiecznego i komfortowego uprawiania tego sportu. Najważniejsze elementy sprzętu wspinaczkowego to:
Uprząż do wspinaczki
Jest elementem asekuracyjnym i ma nam zapewnić bezpieczeństwo w trakcie wspinania, a właściwie podczas zjazdów. Ze względu na konstrukcję uprząż dzielimy na biodrową oraz pełną. Biodrowa jest najbardziej popularna i stosowana jest do wspinaczki na sztucznych ściankach oraz w skałkach. Może ona być w pełni regulowana (wówczas mamy możliwość regulacji zarówno pasa biodrowego, jak i nogawek) oraz nieregulowana, zwana również sportową, najczęściej używana na ściankach. Z kolei uprząż pełna ma połączenie z pasem piersiowym i najczęściej używa jej się do wspinaczek górskich, zimowych oraz hakowych.
Warto również wspomnieć o pasie piersiowym, czyli tzw. uprzęży górnej. W połączeniu z pasem biodrowym pełni tę samą funkcję co uprząż pełna, jednak pozwala w dowolnym momencie odpiąć górną część i używać jedynie części dolnej.
Wybierając uprząż warto zwrócić uwagę na klamry. Powinny one zapewniać łatwą możliwość regulacji, ale zarazem muszą być odpowiednio zabezpieczone przed poluzowaniem.
Lina wspinaczkowa
Kolejnym elementem wyposażenia wspinaczkowego jest lina. Trudno wyobrazić sobie bez niej wspinaczkę, zwłaszcza jeśli chodzi o osoby początkujące. Lina to nie tylko „kawałek sznurka” przyczepionego do naszej uprzęży, ale element wyposażenia, od którego może zależeć nasze życie.
Na rynku mamy szeroki wybór lin. Osoby początkujące mogą czuć się zagubione widząc ich różnorodność. Zanim jednak wybierzemy odpowiednią linę, musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie będzie jej przeznaczenie. Pod tym kątem najczęściej liny dzieli się na:
Lina do wspinaczki sportowej / skałkowej – powinna być stosunkowo lekka, gdyż jej waga będzie miała dla nas znaczenie w trakcie prowadzenia trudniejszych dróg. 10 mm lina w zupełności wystarczy. Nie ma potrzeby kupowania liny z powłoką wodoodporną, gdyż w tym przeznaczeniu raczej mało prawdopodobne, że będziemy uprawiać wspinaczkę w czasie deszczu.
Lina do wspinaczki skalnej – w przypadku, gdy naszym celem jest wspinaczka w skałach czy też wspinaczka wielkościanowa, lina powinna cechować się wysoką solidnością wykonania. Będzie ona bowiem narażona na różnego rodzaju urazy, otarcia o ostre krawędzie skał, a także na działanie warunków atmosferycznych (opady, wilgoć etc.) W tym przypadku warto postawić na linę grubszą, z powłoką wodoodporną.
Lina do wspinaczki górskiej – w przypadku, gdy chcemy uprawiać wspinaczkę górską, nasza lina powinna nam zapewnić optymalne warunki bezpieczeństwa. Zaleca się stosowanie liny podwójnej, gdyż w górach istnieje duże ryzyko uszkodzenia czy nawet przecięcia jednej żyły. Wówczas druga może uratować nam życie.
Z uwagi na duży wybór lin na rynku, przed zakupem warto zasięgnąć rady specjalisty. Pomoże on nam dobrać taką, która spełni nasze oczekiwania.
Pozostałe wyposażenie
Oprócz wyżej wymienionych sprzętów do uprawiania wspinaczki konieczne jest posiadanie kasku, który powinien być przede wszystkim lekki i wytrzymały. W tym przypadku również nie warto zdawać się na własny gust, lecz poprosić specjalistę o pomoc w doborze odpowiedniego modelu. Ponadto istotne są również odpowiednio dobrane rękawiczki, które zabezpieczą nasze dłonie przed urazami, otarciami, a także działaniem warunków atmosferycznych. Inne rękawiczki będziemy potrzebować w sezonie cieplejszym, inne – zimą.
Oczywiście na tym się nie kończy ekwipunek wspinaczkowy. Istnieje wiele różnego rodzaju akcesoriów, gadżetów spełniających różne funkcje, jednak ich wybór zależy wyłącznie od naszych potrzeb oraz zaawansowania w uprawianiu tego sportu.
Dosięgnąć szczytu
Wspinaczka to doskonały sport dla osób spragnionych adrenaliny, a zarazem tych, które pragną zmierzyć się z naturą, pokonać własne słabości i czerpać przy tym mnóstwo satysfakcji. Choć wydawać by się mogło, że jest to sport kosztowny, to jednak wydatki, jakie poniesiemy na sprzęt czy wyjazdy wspinaczkowe okazują się być mało istotne w obliczu wewnętrznych korzyści, jakie dzięki temu zyskamy.
